Actuele discussies over pulp, nieuwe kerndoelen en censuur in boeken: dit was DLO 2024!

Vandaag verzamelden 700 leraren Nederlands, bibliothecarissen en andere onderwijsprofessionals zich in de Doelen in Rotterdam voor de Dag van het Literatuuronderwijs. Onder het thema (Lees)plezier in de praktijk gingen zij in gesprek over manieren om het leesplezier in hun klas te vergroten. Er was een gevarieerd programma met 33 verschillende lezingen en workshops, met bijzondere aandacht voor enkele actuele thema’s: de pulpdiscussie, de nieuwe kerndoelen voor Nederlands, censuur in boeken en AI.

Literatuur verplichten of niet?

Het symposium opende met een thema dat tot verhitte discussie heeft geleid in zowel 2021 als afgelopen mei tijdens de eindexamens: pulp (NOS). Bij literatuur in het onderwijs rijst de vraag: waar ligt de balans tussen toegankelijkheid en kwaliteit? Kluun en Michelle van Dijk vertegenwoordigen de twee kanten van het spectrum. Kluun pleit voor leesonderwijs dat draait om plezier. Hij maakt de vergelijking met eten: niet iedereen vindt escargots lekker. “Als wij ze verplichten lezen leuk te vinden, dan jagen we jongeren het boek uit. Lezen en taal moeten weer leuk worden! (…) Je kunt in Nederland heel gelukkig worden als je niet van escargots houdt.”

Van Dijk stelt dat het juist elitair is om jongeren de toegang tot literatuur te ontzeggen door niets van ze te eisen: “Als de leraar denkt vanuit de leerling, dan leest deze later meer en zwaardere literatuur. Een heel simpele tip hiervoor is om integraal voor te lezen in de les.”

De nieuwe kerndoelen: wat houden ze in?

In alle gesprekken was aandacht voor de nieuwe conceptkerndoelen voor Nederlands. Medio oktober 2024 zijn deze gepubliceerd en ze zijn momenteel hét onderwerp van gesprek in de onderwijswereld. Curriculumontwikkelaar Joanneke Prenger gaf er een lezing over: “Docenten willen niet per se dat een leerling met vragen over een tekst goed kunnen beantwoorden, maar dat leerlingen een sollicitatiebrief kunnen schrijven, dat ze zich kunnen redden.”

Boeken censureren, dat kan echt niet. Of wel?

Een andere lezing draaide om verboden beelden en boeken. Het werd een filosofisch gesprek dat inging op zowel de geschiedenis van verbannen verhalen wereldwijd, als op actuele gesprekken rondom censuur. Stine Jensen: “Begeleid controversiële onderwerpen in de klas, laat leerlingen niet zelf buiten school van alles opzoeken. Ze hebben de kaders van een docent nodig hierbij.”

Ook in het mbo meer aandacht voor lezen

Ook bood het symposium dit jaar voor het eerst een speciaal programma gericht op de mbo-praktijk. Mbo-docenten, met name van de vakken Nederlands en Burgerschap, volgden een exclusieve route. Zo gaf David Roelofs de interactieve workshop Lezen voor je vak: boeken bij beroepen. Irene Tegelaar deelde tips and tricks om het vak Burgerschap leven in te blazen door aan de hand van boeken maatschappelijke vraagstukken bespreekbaar te maken. Tot slot nam spoken word-artiest Elten Kiene de deelnemers mee in de wereld van taal en expressie.